De balans opmaken
Het afgelopen jaar heeft Jacana de getrainde lassers en drillers ondersteund in het uitbreiden van hun bedrijf. Het is tijd om de balans op te maken.
Er zijn 4 lassers en 14 drillers actief bezig met het produceren van pompen, drillen van boreholes en pompinstallatie. De lassers hebben hun bestaande lasbedrijven kunnen uitbreiden met het produceren van pompen en drill-gereedschap. Voor de drillers is het moeilijker. Zij komen veelal uit kleine dorpen, verdienden hun inkomen met het graven van putten en zijn -in tegenstelling tot de lassers- niet gewend bedrijfsmatig met geld om te gaan. Daarbij komt dat veel van de drillers weinig of geen onderwijs hebben genoten en sommigen van hen zelfs niet kunnen lezen of schrijven. Neemt niet weg dat alle14 drillers erg goed in hun vak zijn. Maar om een bedrijf te managen moet je ook kunnen boekhouden, verkopen, geld opzijzetten om je gereedschap te kunnen vervangen, etc. Tot nu toe zien we dat dat niet vanzelfsprekend goed gaat, tegelijk zien we ook dat er een markt is voor handmatig borehole drilling want er zijn inmiddels 25 tevreden klanten die zonder sponsoring al van hun diensten gebruik hebben gemaakt..
Het Ministerie van Water heeft dit jaar een nieuwe wet geïntroduceerd waarin alle drillers een boorvergunning moeten hebben of ze nu met een machine boren of met de hand. Water Resource Management Authority (WARMA) die de vergunningen regelt eist dat de drillers een officieel erkend bedrijf hebben, anders kunnen zij geen vergunning aanvragen. De registratiekosten zijn ongeveer €200/jaar, wat voor de drillers een enorm bedrag is.
Eind december 2018 komen de gesponsorde projecten tot een eind. Dus wordt het tijd om een oplossing te vinden.
Welke bedrijfsvorm sluit het beste bij de drillers aan?
Elizabeth Chipeta, een jurist en Jacana’s bestuurslid, heeft verschillende Zambiaanse bedrijfsvormen onderzocht en samen met de groep drillers de volgende conclusies getrokken:
• Het is uitgesloten dat iedere driller op dit moment onder individuele licentie zijn eigen bedrijf kan opzetten. Dit is te duur en voor sommige die niet kunnen lezen of schrijven niet haalbaar.
• Een limited company met aandeelhouders is ook geen optie, omdat hier te veel regelgeving bij komt kijken en daar is de groep nog te onervaren voor.
• De beste optie is het opzetten van een coöperatie. Deze vorm komt in rurale gebieden in de agrarische sector veel voor. Sommige drillers zijn zelfs al lid van een agrarische coöperatie. Ook stimuleert de overheid deze vorm in rurale gebieden o.a. met betastingvoordelen en lage jaarlijkse kosten.
• WARMA heeft na overleg met Jacana de coöperatievorm erkent en op deze manier hoeft er maar 1 boorvergunning aangevraagd te worden in plaats van 14. Dit scheelt ongeveer €2.600/jaar equivalent aan bijna 3 boreholes met pomp.
